Elektromanyetik radyasyonun olu�mas�na sebep olan yeni teknolojik �r�nleri g�nl�k ya�am�m�zda yo�un olarak kullanmaktay�z. Sa�l�k alan�nda, g�venlik sistemlerinde ve ya�am�m�z� kolayla�t�r�p konfor sa�lamalar� i�in elektromanyetik dalga yayan �r�nlere ba�l� duruma geldik.

     Y�ksek Gerilim Hatlar�, TV ve bilgisayarlar, FM ve TV vericileri, mikrodalga f�r�nlar, mobil telefonlar, mobil telefon baz istasyonlar� ,kablosuz telefonlar, uydu antenleri ve verici antenler, radar antenleri, bluetooth, kablosuz internet, kablosuz ses ve g�r�nt� sistemleri vb.). Fakat, hayat standart�m�z� y�kseltirken, elektromanyetik radyasyonun canl� organizmay� etkilemesi gibi bir faturay� da �demekteyiz. Elektromanyetik enerjinin kullan�m� h�zla artarken bizler de her ge�en g�n daha fazla Elektro-manyetik radyasyona maruz kal�yoruz, yani Elektromanyetik kirlilik art�yor.

•      Radyasyon (���ma) nedir?

     Radyasyon (���ma) genel anlamda enerjinin uzayda dalgalar ya da tanecikler (fotonlar) halinde yay�lmas�d�r. Is�, ���k ve radyo dalgalar� g�nl�k ya�amdan bildi�imiz ���ma yoluyla yay�lma �rnekleridir. Evlerde �s�nma amac�yla kullan�lan radyat�rler de isimlerini �s� yay�c� anlam�na gelmek �zere ayn� k�kten al�rlar.

•      �yonla�t�r�c� radyasyon nedir? �yonla�t�r�c� olmayan radyasyon nedir?

�yonla�ma, atomlardan ve molek�llerden elektron kopar�lmas�d�r . Enerji y�kl�
fotonlardan olu�an elektromanyetik dalgalar, �arpt�klar� cisimlerden elektron kopararak
iyonla�malar�na yol a�abilirler. Y�ksek frekansl� ve dolay�s�yla y�ksek enerjili olan x���nlar�
ve gama ���nlar� iyonla�t�r�c� radyasyonlard�r. Daha d���k frekansl�, bir ba�ka
deyi�le d���k enerjili elektromanyetik dalgalar RF gibi ise iyonla�t�r�c� olmayan
radyasyon olarak adland�r�l�rlar. Mobil ileti�im sistemlerinin neden olduklar� ���n�m,
iyonla�t�r�c� olmayan radyasyon b�lgesi i�inde yer almaktad�r.

•  Bir noktadaki elektromanyetik enerji miktar� nelere ba�l�d�r?

Bir noktadaki elektromanyetik enerji miktar�, kayna��ndan olan uzakl��a, kayna��n etkin ��k�� g�c�ne ve yay�l�m ortam�na ba�l�d�r.

•  Elektromanyetik dalgalar binalar�n i�ine girebilir mi? Binalar�n herhangi bir zay�flat�c� etkisi var m�d�r?

 Elektromanyetik dalgalar binalar�n i�ine girebilirler. B�t�n cisimler elektriksel iletkenliklerine ba�l� olarak elektromanyetik dalgalar� yans�tma ya da ge�irme �zelli�ine sahiptir. Elektromanyetik dalgalar, bina duvar�ndan ge�erken havada yay�lmalar�na g�re enerjilerinin daha b�y�k bir k�sm�n� kaybederek zay�flarlar.

• G�nl�k ya�am�m�zda kulland���m�z cihazlar elektromanyetik enerji yayar m�? 

�al��ma gerilimi = 110 V , �al��ma frekans� = 60 Hz, uzakl�k = 30 cm [6]

Tablo 1. Baz� ev aletlerinin neden olduklar� elektrik alan �iddetleri

ELEKTROMANYET�K ALAN NED�R ?

Elektrik ve elektromanyetik alanlar do�ada kendili�inden ortaya ��kmaktad�r. Do�al elektromanyetik alan, yer k�re etraf�nda kuzey-g�ney do�rultusunda mevcut olup kuslar ve bal�klar�n y�n bulmalar�na yard�mc� olan ancak g�zle g�r�lemeyen dalgalardan olusmaktad�r. Do�al elektrik alan ise atmosferde meydana gelen y�ld�r�m, simsek olusumlar� ile lokal olarak ortaya ��kmaktad�r. Do�al elektrik ve elektromanyetik alanlar�n yan� s�ra insan yap�m� kaynaklardan yay�lan elektrik ve elektromanyetik alanlar g�nl�k hayat�m�zda t�m �evremizi kaplam�s bulunmaktad�r. �nsan yap�s� kaynaklar aras�nda X �s�nlar�n�n kayna�� olan r�ntgen cihazlar�, d�s�k frekansl� elektromanyetik dalga kayna�� olan elektrik soketleri, y�ksek frekansl� radyo dalgalar� yayan TV anteni, radyo istasyonu veya mobil telefon istasyonlar� gibi veri iletim hatlar� yer almaktad�r.

Bir iletken �zerinden ge�en ak�m siddeti ve gerilim seviyesine ba�l� olarak, bu iletkenin bulundu�u ortama elektrik alan ve manyetik alan yay�lmaktad�r. Ev ve isyerlerinde yasam� kolaylast�r�c� olarak kullan�lan elektrikli cihazlar�n t�m� birer elektromanyetik (EM) alan kayna��d�r. Elektromanyetik alanlar hassas elektronik cihazlar �zerinde etki yaparak bu cihazlar�n do�ru �al�smas�n� engellemekte, parazit olusturup g�stergeleri bozarak hatal� de�er okunmas�na neden olabilmektedir Bu olumsuz etkileri �nlemek i�in
elektrik ve manyetik alan ekranlama veya kalkanlama isleminin yap�lmas� gerekmektedir.

Elektrik Alan ve Elektro Manyetik Alan

Elektrik enerjisi �a��m�z�n en �nemli enerji kaynaklar�ndan birisini olusturmaktad�r. Teknolojik gelismeler ve ekonomik kalk�nm�sl�k d�zeyine ba�l� olarak, elektrikli ara� ve gere�lerden yararlanma da her g�n biraz daha artmaktad�r. Bu ihtiya�lar�n kars�lanmas� amac� ile yasam alanlar�ndaki elektrik ve elektromanyetik alan yo�unluklar� da artmaktad�r. Elektrik alan ortamdaki voltaj farkl�l�klar�n�n sonucunda ortaya ��kmakta ve voltaj y�ksekli�ine ba�l� olarak artmaktad�r. Manyetik alan ise ortamdaki elektrik ak�m�n�n varl���na ba�l� olarak ortaya ��kmakta ve ak�m de�erine ba�l� olarak artmaktad�r. Ortamda elektrik ak�m� olmaks�z�n voltaj varl��� elektrik alan olusumu i�in yeterli olup ak�m�n varl��� ile elektrik alan�n b�y�kl��� de�ismezken ortamdaki manyetik alan�n b�y�kl��� g�� harcamas�na ba�l� olarak artmaktad�r. Tablo2 �de elektrik alan ile elektromanyetik alan �zellikleri kars�last�rmal� olarak verilmektedir.

 Tablo 2. Elektrik alan ile elektromanyetik alan �zellikleri kars�last�rmas�

Elektromanyetik dalgalar dalgan�n; dalga boyu, frekans� ve h�z� ile tan�mlan�r. Dalga boslukta ve madde i�inde yay�labilen ritmik bir olayd�r. Bir iple yarat�lan dalga, bir tepe ve bir vadiye sahiptir. (Sekil 1). Her dalga belli bir dalga boyuna sahiptir. Bir tepeden bir tepeye veya bir vadiden bir vadiye olan toplam mesafeye bir dalga boyu ad� verilir.

Sekil 1. Dalga yap�s� ve �zellikleri

Genlik, bir dalgan�n normal konumundan y�kselme ve al�alma mesafesidir. Uzan�m�n en b�y�k ve en k���k oldu�u konumlar diye de tarif edilebilir. Genlik, dalgay� ortaya ��karan enerjinin miktar�na ba�l�d�r. Dalgan�n enerjisi artt���nda genli�i de artmaktad�r. T�m dalgalar belli bir frekansa sahiptir. Frekans, bir saniyede belli bir noktadan ge�en dalgalar�n say�s� olarak tan�mlan�r. Maddenin ileri geri hareketine titresim hareketi denir. Bir titresimin frekans�, hertz birimi ile �l��l�r. Bir hertz (Hz), bir dalgan�n her saniyede bir devir veya bir titresim yapmas�d�r. Bir dalgan�n frekans� ve dalga boyu aras�nda bir iliski vard�r. Bir dalgan�n boyu artt���nda frekans� azalmaktad�r. Uzun dalgalar d�s�k frekansa, k�sa dalgalar ise y�ksek frekansa sahiptir.

Elektromanyetik Spektrum

Elektromanyetik spektrum gama �s�nlar�ndan radyo dalgalar�na kadar bilinen t�m elektromanyetik dalgalar� i�eren dizilimdir. Sekil 2�de g�r�ld��� gibi elektro manyetik spektrum i�inde dalga boylar� 1010 ile (elektrik dalgalar�) 10-16 metre (kozmik �s�nlar) aras�nda de�ismektedir. Bundan dolay�, �ok d�s�k elektromanyetik dalga frekanslar� ile �ok y�ksek kozmik �s�nlar�n frekanslar� aras�nda frekanslar de�isme g�sterirler. En y�ksek frekansl� dalgalar, en b�y�k enerjiye sahiptirler.

Sekil 2.. Elektromanyetik spektrum